جوانه زنی پیش از برداشت به دلیل افزایش رطوبت و بارش در طی مراحل شیری و رسیدگی صورت می گیرد و سبب افت عملکرد و کاهش کیفیت دانه می شود. گندم از گیاهان حساس به کمبود روی، منگنز و آهن می باشد. بدین منظور آزمایشی با هدف بررسی نقش عناصر غذایی میکرو بر ویژگی های جوانه زنی، در مراحل مختلف برداشت دانه مورد بررسی قرار گرفت. دانه های برداشت شده از مراحل مختلف (رسیدگی، خمیری و شیری) به صورت کاملا تصادفی در اتاقک جوانه زنی در دمای 18±2oC در پتری دیش کشت شدند. نتایج نشان داد که اثر زمان های مختلف برداشت بر درصد، سرعت و یکنواختی جوانه زنی، طول ریشه چه، ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، ساقه چه، بیوماس و بذر سالم معنی دار بود. بین مراحل رسیدگی و خمیری در مدت زمان رسیدن به 10، 5، 50، 90 و 95 درصد جوانه زنی، تفاوت معنی داری مشاهده نشد، در حالی که مرحله رسیدگی با شیری در مدت زمان رسیدن به 50، 90 و 95 درصد تفاوت معنی داری داشتند. ضرایب همبستگی صفات نشان داد که یکنواختی جوانه زنی با سرعت جوانه زنی همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال 1 درصد دارند، در حالی که سرعت جوانه زنی با وزن خشک بیوماس همبستگی منفی و معنی داری را نشان داد. به نظر می رسد در مرحله رسیدگی دانه ها تکامل یافتند و ذخایر بذری برای جوانه زنی را فراهم می کنند. به طور کلی از مرحله خمیری تا رسیدگی، احتمال خطر جوانه زنی پیش از برداشت در مزارع گندم وجود دارد.

به منظور ارزیابی و شناسایی ارقام مقاوم به جوانه زنی قبل از برداشت، 20 رقم برنج شامل 16 رقم بومی و چهار رقم اصلاح شده در آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال 1393 در مزرعه شخصی واقع در روستای لله وجه سر در بخش بندرکیاشهر استان گیلان کشت شدند. صفات تاریخ خوشه دهی، تاریخ گلدهی و مرحله رشدی زادکس 92 در مزرعه یادداشت برداری شد. خوشه ها در مرحله زادکس 92 برداشت و رطوبت بذر بلافاصله پس از برداشت اندازه گیری شد. ارزیابی جوانه زنی روی خوشه توسط دو روش غربال شامل نمره جوانه زنی (Sprouting Score) و شاخص جوانه زنی (Sprouting Index) تحت شرایط آزمایشگاهی انجام شد. سپس صفات مرتبط با آن از قبیل خواب بذر، طول دوره پس رسی و فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز و میزان پروتئین جنین در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. در هر دو روش ارقام با سطوح بالای خواب بذر نسبت به جوانه زنی روی خوشه مقاومت بالایی نشان دادند. کلیه ارقام مورد بررسی از نظر تمامی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دانه برنج دارای اختلاف معنی دار بودند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین نمره جوانه زنی و شاخص جوانه زنی با فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز و همبستگی منفی و معنی داری بین این دو صفت با شاخص خواب بذر (شدت خواب) و ضریب رگرسیون دوره پس رسی (دوام خواب) وجود دارد. هم چنین اختلاف معنی داری بین میزان پروتئین جنین بذر رقم دارای خواب و بدون خواب در مراحل اولیه جذب آب و تحت تیمار های حرارتی مشاهده شد. براساس تجزیه کلاستر ارقام در سه گروه قرار گرفتند.

جوانه زنی پیش از برداشت یکی از عوامل کاهش دهنده عملکرد و کیفیت دانه برنج در شرایط آب و هوایی مرطوب و مصادف با بارندگی در زمان برداشت محصول می باشد. در این تحقیق 34 رقم بومی و اصلاح شده ایرانی و خارجی برنج از نظر جوانه زنی پیش از برداشت (در شرایط زنده) و برخی صفات مرتبط با آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ارقام مورد بررسی از لحاظ جوانه زنی پیش از برداشت و سایر صفات دانه، دارای اختلاف بسیار معنی داری بودند. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی درصد جوانه زنی پیش از برداشت با میزان فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز همبستگی مثبت و بالایی را نشان دادند که حاکی از اثر معنی دار این آنزیم بر جوانه زنی پیش از برداشت می باشد. تجزیه خوشه ای به روش وارد ارقام مورد بررسی را در سه گروه قرار داد. گروه اول شامل 24 رقم و گروه های دوم و سوم به ترتیب شامل 4 و 6 رقم بودند. در مجموع اعضای گروه اول و دوم از لحاظ درصد جوانه زنی پیش از برداشت، کمترین مقادیر و مقاوم ترین ارقام و گروه سوم با بیشترین درصد جوانه زنی، حساس ترین ارقام بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که برخی از ارقام بومی با دارا بودن مقاومت بالا به جوانه زنی پیش از برداشت، پتانسیل معرفی جهت استفاده در برنامه های به نژادی را دارند.

به منظور تعیین بهترین زمان برداشت و روش خشک کردن بذر پیاز، پس از کشت دو نوع پیاز (توده بومی درچه اصفهان (روز بلند) و رقم تگزاس ارلی گرانو 502 (روز کوتاه)، بذور این ارقام در پنج زمان مختلف برداشت شدند و دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در آزمایشگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان اجرا شد. فاکتورها شامل زمان برداشت بذر در پنج سطح شامل: کپسول سبز، کپسول زرد، پنج درصد شکافته شدن کپسول ها، 50 درصد شکافته شدن کپسول ها و 100 درصد شکافته شدن کپسول ها و روش خشک کردن بذر در دو سطح سایه خشک و آفتاب خشک بودند. صفات اندازه گیری شده شامل درصد و سرعت جوانه زنی، وزن هزار دانه و صفات طولی و وزنی گیاهچه پیاز بود. نتایج نشان داد که همه صفات به جزء وزن هزار دانه تحت تأثیر تیمار ها قرار گرفتند. در توده بومی درچه، بیشترین درصد جوانه زنی (96 درصد) در کپسول زرد و 100 درصد شکافته شدن کپسول ها و روش سایه خشک و بیشترین سرعت جوانه زنی (34/1 روز) در پنج درصد شکافته شدن کپسول ها و سایه خشک به دست آمد. در رقم تگزاس ارلی گرانو، بیشترین درصد جوانه زنی (5/94 درصد) در کپسول زرد و روش سایه خشک و بیشترین سرعت جوانه زنی (92/0 روز ) در 50 درصد شکافته شدن کپسول ها و سایه خشک به دست آمد؛ که با زمان کپسول زرد تفاوت معنی دار نداشت. در رقم تگزاس ارلی گرانو بیشترین مقادیر صفات طول بوته، طول ساقه چه و طول ریشه چه (به ترتیب 88/53 سانتی متر، 22/16 سانتی متر و 84/37 سانتی متر) به زمان پنج درصد شکافته شدن کپسول ها و روش سایه خشک اختصاص داشت. در هر دو رقم پیاز، کمترین مقادیر هر یک از صفات اندازه گیری شده مربوط به مرحله کپسول سبز و روش آفتاب خشک بود. مطابق نتایج این آزمایش، مرحله دوم برداشت (کپسول زرد) با روش سایه خشک، بهترین زمان برداشت بذر پیاز است که از ریزش بذر ناشی از تعویق برداشت تا رسیدگی کامل همه چتر ها و کپسول و افت شدید عملکرد جلوگیری می کند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

به منظور بررسی تاثیر زمان برداشت بر جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه در شش رقم کلزا،‏ یک آزمایش در سال زراعی 84-1383 به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا شد. بذرهای رقم های کلزا در سه زمان مختلف بر اساس میزان رطوبت دانه خورجین های یک سوم پایین ساقه اصلی (بیش از 40،‏ 40-30 و 30-20 درصد رطوبت) برداشت شدند. آزمایش استاندارد جوانه زنی نیز بر اساس همان طرح قبلی در سه تکرار برای هر تیمار اجرا شد. بذرهای جوانه زده در یک ساعت معین به مدت هفت روز شمارش شدند. در روز هفتم،‏ شاخص های جوانه زنی اندازه گیری و محاسبه شدند. تفاوت صفات درصد جوانه زنی،‏ شاخص قدرت بذر،‏ شاخص جوانه زنی،‏ سرعت جوانه زنی،‏ انرژی جوانه زنی و میانگین مدت جوانه زنی بذرها،‏ در زمان های مختلف برداشت معنی دار بود. شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه در برداشت سوم برتر از سایر زمان های برداشت بود و شاخص های جوانه زنی رقم هایولا 401 نسبت به سایر ارقام کلزا بهتر بود.